تخت جمشید پایتخت تشریفاتی امپراتوری هخامنشی بوده است. این بنای باستانی در 60 کیلومتری شمال شرقی شهر شیراز در استان فارس ، واقع شده است. شهر افسانه ای تخت جمشید ، پایتخت سابق داریوش بزرگ است و در سال 512 قبل از میلاد تاسیس شده است. زمانی در جهان باستان هیچ ساخت و ساز قابل توجهی وجود نداشت ، به جز کارناک در مصر. تخت جمشید مرکز امپراتوری بزرگ پارس ، پایتخت تشریفاتی هخامنشیان و نمایشی از هنر هخامنشیان یک مکان تاریخی در استان فارس است. ایرانیان آن را تخت جمشید (تاج و تخت جمشید) می نامند ، جمشید اولین  حاکم ایران بوده است(طبق افسانه ها). این دربار باشکوه محل اقامت تابستانی شاهنشاهان هخامنشی و محل استقبال رسمی آنها بوده است. اگرچه این مکان تاریخی توسط اسکندر با حرکتی که نماد از بین بردن قدرت شاهنشاهی ایران بود ، به آتش کشیده شد و از بین رفت ، اما ویرانه های آن هنوز هم چشمگیر است و هزاران نفر را برای بازدید به خود جلب می کند. برای تهیه بلیط هواپیما می توانید به سایت سفیران مراجعه فرمایید.

تاریخچه تخت جمشید

کلمه انگلیسی Persepolis از یونان باستان گرفته شده است ، که ترکیبی از Pérsēs و pólis ، به معنی "شهر پارسی" یا "شهر پارسیان" است. از نظر پارسیان باستان ، این شهر به پارسا نیز معروف بود که کلمه ای برای منطقه پارس می باشد. در کتیبه ای که در سال 311 میلادی کشف شد ، و از شاپور ساکانشاه ، شاهزاده ساسانی ، پسر هرمیزد دوم به جا مانده است ، این مکان را "صد ستون"  می نامیدند. این مجموعه از 9 سازه تشکیل شده بود: آپادانا ، تراخارا (کاخ داریوش اول) ، سالن شورا ، خزانه داری ، تالار تاج و تخت ، کاخ خشایارشا اول ، حرمسرای خشایارشا اول ، دروازه ملل ، آرامگاه شاه از این 9 مورد ، سه مورد اول توسط داریوش اول ساخته شده است و بقیه را جانشینان وی ، به ویژه پسرش خشایارشا اول (حدود 486-465 ق.م.) و نوه اش آرتاکرشس اول (حدود 465) ساخته اند. موقعیت مکانی دورافتاده این شهر که آن را از دنیای خارج مخفی نگه می داشت برای ذخیره سازی آثار هنری ، بایگانی ها و نگهداری خزانه داری پادشاهی به امن ترین شهر در امپراتوری پارس تبدیل کرده بود. یونانیان هیچ تصوری از وجود این شهر نداشتند تا اینکه در سال 330 قبل از میلاد توسط اسکندر  (356-323) از بین رفت و به یغما رفت  و آن را سوزاند و گنجینه های عظیم آن را به سرقت بردند. این ویرانه ها تا قرن هفدهم میلادی مدفون بودند.

در زمان داریوش اول

بنای اولیه تخت جمشید در مرو دشت امروزی توسط داریوش اول بنا گردید ، داریوش یک تراس عظیم (125000 متر مربعی) با ارتفاع (20 متر) ایجاد کرد که در آن سالن اجتماعات و کاخ پذیرایی خود را بنا کرد. تالار آپادانا ، شامل یک سالن به طول (60 متر) با 72 ستون (19 متری) بود. در بالای ستون ها مجسمه های حیوانات مختلفی که نماد اقتدار و قدرت پادشاه هستند ، مانند گاو نر و شیر قرار گرفتند. در چهار گوشه کاخ چهار برج قرار داشت و دیوارهای داخلی تالار به زیبایی تزئین شده بود. در بیرون ، روی دیوارهای سکو در زیر آپادانا ، نقش برجسته  مردم مختلف بیست و سه ملت تابع امپراتوری هخامنشی را نشان می دهند که با هدایایی برای ادای احترام به پادشاه وارد کاخ می شوند.

زمان خشایارشا

اگرچه ساخت و ساز اصلی از زمان داریوش اول آغاز شد ، اما عظمت این مکان به طور کلی ناشی از تلاش خشایارشا اول و اردشیر اول با ساخت و سازهای بعدی بود که توسط اردشیر دوم (ق. 404-358 پیش از میلاد) و اردشیر سوم (358-338 قبل از میلاد) کامل شد. ، و سایر پادشاهان هخامنشی نام و تصاویر خشایارشا و همچنین داریوش اول را بر روی لوح ها ، درهای ورودی و راهروهای سراسر خرابه های شهر نقش بستند. مجتمع بزرگ کاخ ساخته شده توسط خشایارشا اول از دروازه ملل آغاز شد و در کنار آن دو مجسمه برجسته از لاماسو (گاو نر) قرار داشت که تصور می شود به معنای دفع شر از سرزمین پارسیان است. دروازه به سمت یک سالن بزرگ که (25 متر) طول داشت ، با چهار ستون بزرگ به ارتفاع (18.5 متر) باز می شد. در این مکان نمایندگان ملل تابع امپراتوری به پادشاه ادای احترام می کردند. دو در وجود داشت ، یکی در جنوب که به حیاط آپادانا باز می شد و دیگری در یک جاده پر پیچ و خم به سمت شرق باز می شد. خشایارشا اول بین کاخ خود و اتاق شورا برای حرمسرا اقامتگاهی احداث کرد که شامل 22 آپارتمان و دسترسی به باغ های محصور شده بود. ساختمان حرمسرا به شکل ال مانند ، در جهت شمال و جنوب بود و دارای چهار درب بزرگ بود که با نقوش برجسته تزئین شده بود. پشت محل اقامت حرمسرا ، خزانه داری بود که آرشیو دولت ، آثار مذهبی و سایر نوشته ها ، آثار هنری ، غنیمت های فتح شده و ادای احترامی که توسط ملت های مختلف به شهر آورده شده بود ، در آن قرار داشت.

تخریب تخت جمشید

اسکندر مقدونی پس از پیروزی خود بر داریوش سوم (در حدود 336-330 ق.م.) در جنگ گوگاملا در سال 331 قبل از میلاد به سمت شهر شوش حرکت کرد که مردم بدون مقاومت تسلیم شدند. وی پس از عزیمت از شوش به تخت جمشید نامه ای از یک درباری تخت جمشید دریافت کرد که به وی گفت پارسیان وفادار به داریوش سوم در حال رفتن به سمت تخت جمشید هستند. بنابراین او به سمت تخت جمشید رفت و آنجا را تصرف نمود. پس از تصرف شهر ، اسکندر و افرادش اواخر شب این پیروزی را جشن گرفتند ، نقل شده است ، زنی از گروه سربازان اسکندر ، به الکساندر (یکی از فرماندهان) پیشنهاد آتش زدن شهر را داد. فاجعه ای که گفته می شود تقریبا تمامی افراد و اسیران نیز در آن سوختند. آتش سوزی که تخت جمشید را کاملاً به کام خود فرو برد به طوری که فقط ستون ها ، دیوارها ، راه پله ها و درها از کاخ ها و تالارهای بزرگ باقی مانده بود ، همچنین آثار مذهبی پارسیان نوشته شده روی پوست و همچنین آثار هنری کاملا از بین رفت. در واقع بنایی که امروزه از تخت جمشید باقی مانده است تنها ویرانه ای از شکوه و عظمت این بنای تاریخی عصر پرشکوه پادشاهی ایران باستان است.

تاریخچه تخت جمشید باشکوه